Eski Bilgisayarlarda Windows 11 Nasıl Hızlandırılır?

Microsoft’un en güncel işletim sistemi olan Windows 11, modern bir arayüz, gelişmiş güvenlik önlemleri ve yenilikçi özelliklerle birlikte geliyor. Ancak bu yeniliklerin karşılığında sistem kaynaklarını daha fazla tüketmesi, eski ya da giriş seviyesi donanımlara sahip kullanıcılar için bazı performans sorunlarını da beraberinde getiriyor. Windows 11’i düşük donanımlı bilgisayarlarda kullanmak teknik olarak mümkün olsa da, performansı artırmak için birtakım optimizasyonlara ihtiyaç vardır.

Bu rehber, Windows 11’in eski bilgisayarlarda daha hızlı ve stabil çalışması için uygulanabilecek tüm temel ve ileri düzey ayarları kapsamlı bir şekilde açıklar. Gereksiz arka plan süreçlerinden görsel efekt ayarlarına, sistem güvenlik katmanlarından hafif uygulama alternatiflerine kadar her ayrıntı ele alınmıştır. İster düşük RAM ve işlemciye sahip bir dizüstü bilgisayar kullanıyor olun, ister SSD’si dolmak üzere olan eski bir masaüstü sisteminiz olsun, aşağıdaki öneriler sayesinde performans farkını anında hissedebilirsiniz.

Güç Planını Yüksek Performans Moduna Alın

Windows 11’in varsayılan güç planı Dengeli modda çalışır. Bu ayar, enerji tasarrufunu önceliklendirir ancak performanstan ödün verebilir. Bilgisayarınızın işlem gücünü en üst seviyeye çıkarmak için Yüksek Performans modunu kullanmanız önerilir. Bu mod, CPU’nun sürekli aktif kalmasını sağlayarak tepki süresini kısaltır.

• Denetim Masası > Donanım ve Ses > Güç Seçenekleri yolunu izleyin.
• Yüksek performans planını seçin. Eğer görünmüyorsa yeni bir plan oluşturun.
• Gelişmiş güç ayarlarından sabit diskin uyuma süresini 0 yaparak disk gecikmelerini azaltın.
• PCIe güç yönetimini kapalı konuma getirerek SSD performansını artırın.

Bu değişikliklerle sisteminiz özellikle arka planda uygulama çalıştırırken daha çevik hale gelecektir.

Başlangıç Uygulamalarını Azaltın

Windows açılırken otomatik çalışan uygulamalar sistemin geç açılmasına ve arka planda gereksiz kaynak tüketimine yol açar. Bu uygulamaları devre dışı bırakmak için:

• CTRL + SHIFT + ESC ile Görev Yöneticisi’ni açın.
• Başlangıç sekmesine geçin.
• Gereksiz gördüğünüz uygulamalara sağ tıklayıp “Devre dışı bırak” seçeneğini kullanın.

Temiz bir başlangıç, sistemin daha hızlı açılmasına ve kullanılabilir kaynakların artmasına yardımcı olur.

Arka Plandaki Hizmetleri ve Widget’ları Sınırlandırın

Windows 11’de widget paneli gibi bazı bileşenler sürekli arka planda çalışarak RAM ve CPU tüketebilir. Bu özellikleri kapatmak için:

• Görev çubuğuna sağ tıklayın > Görev Çubuğu Ayarlarına girin.
• Widget’lar seçeneğini kapalı konuma getirin.

Ayrıca Ayarlar > Gizlilik ve Güvenlik > Arka Plan Uygulamaları menüsünden kullanılmayan uygulamaların arka planda çalışmasını durdurabilirsiniz.

Web Tarayıcı Seçimi: Hafif Alternatiflere Geçiş

Chrome ve Firefox gibi popüler tarayıcılar yüksek bellek tüketimiyle bilinir. Eski sistemlerde daha az kaynak kullanan alternatifleri değerlendirin:

• Brave: Chromium tabanlı, gizlilik odaklı ve hızlı.
• Opera GX: Kaynak sınırlama özelliğiyle eski sistemler için uygun.
• K-Meleon: Ultra hafif yapısıyla dikkat çeker.
• QuteBrowser: Minimalist kullanıcılar için hızlı ve sade bir çözüm.

Tarayıcı değişimi, günlük internet kullanımında hissedilir performans kazancı sağlar.

Görsel Efektleri ve Animasyonları Kapatın

Windows 11, şeffaflık, geçiş animasyonları ve gölgeler gibi birçok estetik efekt içerir. Ancak bu efektler sistem kaynaklarını önemli ölçüde tüketebilir. Özellikle düşük RAM ve zayıf grafik kartına sahip sistemlerde bu ayarları kapatmak performansı artırır.

• Win + S ile arama kutusuna performans yazın ve Windows’un görünümünü ve performansını ayarla seçeneğine girin.
• En iyi performans için ayarlayı işaretleyin.
• Alternatif olarak, Ayarlar > Erişilebilirlik > Görsel Efektler menüsünden animasyon ve şeffaflık ayarlarını kapatabilirsiniz.

Bu değişiklikler özellikle düşük GPU’lu sistemlerde hissedilir hız artışı sağlar.

Disk Temizliği ve Yer Açma Yöntemleri

Diskte doluluk oranı yükseldikçe performans düşer. Aşağıdaki yöntemlerle gereksiz dosyalardan kurtulun:

• %temp%, temp, prefetch ve recent klasörlerini düzenli olarak temizleyin.
• Disk Temizleme aracı ile sistem dosyalarını silin.
• SpaceSniffer veya WizTree gibi araçlarla en fazla yer kaplayan dosyaları tespit edin.

SSD’niz %80 üzeri doluysa, veri taşıma ve silme işlemleri sırasında yavaşlamalar başlayabilir. Bu yüzden boş alan bırakmak önemlidir.

Sanal Bellek Ayarları (Virtual Memory)

RAM miktarınız düşükse, Windows’un sabit diski geçici bellek olarak kullanmasını sağlayabilirsiniz:

• Ayarlar > Sistem > Hakkında > Gelişmiş sistem ayarları > Performans > Ayarlar > Gelişmiş sekmesi > Sanal Bellek > Değiştir yolunu izleyin.
• Özel boyut seçin, Başlangıç boyutuna en az RAM’iniz kadar, maksimum boyuta ise 2 katı kadar değer girin.

Bu özellik özellikle 4 GB gibi sınırlı belleğe sahip cihazlar için oldukça faydalıdır.

HVCI ve VMP Gibi Güvenlik Özelliklerini Kapatmak

Hypervisor-Enforced Code Integrity (HVCI) ve Virtual Machine Platform (VMP) gibi bazı güvenlik ayarları, sistem kaynaklarını zorlayabilir. Bu özellikler güvenlik sunar ancak eski bilgisayarlarda performans sorunlarına neden olabilir.

Devre dışı bırakmak için:

• Bellek Bütünlüğü: Ayarlar > Gizlilik ve Güvenlik > Windows Güvenliği > Aygıt Güvenliği > Bellek bütünlüğü.
• VMP: Windows Özelliklerini aç/kapat ekranından Virtual Machine Platform kutucuğunu kaldırın.

Performansa öncelik veriyorsanız bu iki özelliğin devre dışı bırakılması fark yaratabilir.

Virüs Taraması ve Kötü Amaçlı Yazılım Temizliği

Kötü amaçlı yazılımlar arka planda çalışan gizli servislerle sistemi yavaşlatabilir. Bu yüzden düzenli tarama önerilir:

• Microsoft Defender ile hızlı veya tam tarama yapın.
• Üçüncü taraf araçlar: Malwarebytes, AdwCleaner veya Kaspersky Removal Tool gibi uygulamalarla detaylı temizlik yapın.

Performans düşüklüğünün ardında zararlı yazılımlar varsa bu adımlar kesin çözüm sunar.

ReadyBoost ile RAM Takviyesi (USB Üzerinden)

Sisteminize ek RAM takamıyorsanız, yüksek hızlı bir USB sürücüyü ReadyBoost için kullanabilirsiniz:

• USB belleği takın > Sağ tıklayıp Özellikler > ReadyBoost sekmesine girin.
• Bu aygıtı kullan seçeneğini işaretleyin.

Not: SSD’lerde ReadyBoost devre dışıdır çünkü SSD’ler zaten yeterince hızlıdır.

RAM Yükseltme ve Gerçekçi İhtiyaçlar

Windows 11 için minimum 4 GB RAM gerekliliği bulunsa da bu yalnızca temel kullanımlar için yeterlidir. Daha akıcı bir deneyim için:

• 8 GB: Hafif internet ve ofis işleri.
• 16 GB: Oyun, yayıncılık ve çoklu görevler.
• 32 GB+: Profesyonel video düzenleme, yapay zeka ve render işlemleri.

Çift kanal RAM kullanımı da performans üzerinde büyük fark yaratabilir.

Alternatif: Hafif İşletim Sistemlerine Yönelmek

Tüm bu ayarlara rağmen performanstan memnun değilseniz, farklı işletim sistemlerini düşünme zamanı gelmiş olabilir:

• Tiny11: Windows 11’in sadeleştirilmiş, modifiye edilmiş versiyonu.
• ChromeOS Flex: İnternet ağırlıklı kullanım için mükemmel.
• Linux Dağıtımları (Zorin OS Lite, Linux Mint XFCE): Ultra hafif ve hızlı alternatifler.

Bu sistemler, eski donanımlarda Windows’tan çok daha iyi performans gösterebilir.

Windows 11, eski sistemlerde başlangıçta ağır hissettirebilir. Ancak yukarıda detaylandırılan adımlarla cihazınızın limitlerini zorlamadan en verimli hale getirebilirsiniz. Gereksiz arka plan uygulamalarını kapatmak, kaynak dostu yazılımlar kullanmak ve sistem ayarlarını kişiselleştirmek hem genel deneyimi iyileştirir hem de donanım ömrünü uzatır. Donanımınız ne kadar eski olursa olsun, doğru optimizasyonlarla Windows 11’le güncel kalmak mümkün.