Kara Cuma nedir? Black Friday nedir? Neden indirim yapılır?

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte fırsatların daha da değerli olması kaçınılmaz bir duruma geldi. Bu fırsatlar genellikle ücretli ürünlerdeki indirimler olarak görülüyor. Özel günlerde çeşitli firmaların giyim, elektronik eşya, video oyunları gibi alanlarda çeşitli indirimler yapması alışveriş yapacak olanlar için büyük bir fırsat sunuyor. Bu özel günlerden en çok dikkat çekeni ve belki de en çok rağbet göreni ise Kara Cuma. Yani Black Friday. 

Son yıllarda ülkemizde de oldukça ilgi gören Kara Cuma, 2019 yılında da büyük ses getirecek gibi. Bizde bu büyük indirim günü yaklaşmışken hakkında biraz bilgi vermek istedik. 

Kara Cuma'da mobil alışveriş patladı

Kara Cuma yani Black Friday, her Kasım ayının sonlarına doğru gerçekleşen büyük bir alışveriş etkinliğidir. Bu etkinlik genellikle çılgınlığa da dönüşebiliyor. Bu çılgınlığın altında yatan sebep ise bütün marketlerin normalden daha büyük oranlarda indirimler yapıyor olması. 

Bu alışveriş çılgınlığı son yıllarda ülkemizde de bir fırsat olarak görünüyor. N11, Hepsiburada gibi internetin alışveriş kalbi olan kuruluşlar da bu indirim gününde müşterilerine indirimler sağlıyor. Bilgisayar oyunlarını adeta tutku ile bağlanan oyuncular ise bu indirimlerden Steam platformu üzerinden faydalanıyor. 

Kara Cuma indirimleri ne zaman?

Kara Cuma, Amerika Kıtası'nda hasat sonunda düzenlenen Şükran Günü tatilinden hemen sonra düzenleniyor. Şükran Günü her sene Kasım ayının dördünce Perşembe'si kutlanıyor. Kara Cuma da bu günü takip eden bir sonraki gün yani dördüncü Cuma'ya denk geliyor. 

Fakat bazı kuruluşlar indirimlere birkaç gün öncesinden start verebiliyor. Mesela e-ticaret sisteminin zirvesinde yer alan kuruluşlardan birisi olan Amazon, bu indirimlere 22 Kasım'da ABD'de başlayacak. Sonrasında ise internet üzerinden devam edecek.

Kara Cuma'nın oluşumu nasıl başladı?

19. yy ABD Başbakanı Abraham Lincoln, vediği bir kararla birlikte Şükran Günü'nün Kasım'ın son Perşembe günü kutlanmasına karar vermişti. Bu kararın ardından Şükran Günü, ABD'de yılbaşı sezonunun gayrı resmi başlangıç günü olarak kabul edildi. 

1939 yılında, Büyük Buhran olarak adlandırılan bu tarihte Şükran Günü, ender bir şekilde Kasım ayının dördüncü haftasına değil de beşinci haftasına denk geldi. Tüccarlar dönemine ABD Başbakanı olan Franklin D. Roosevelt'i alışveriş döneminin kısa sürecek olması sebebiyle büyük sıkıntılar yaşayacaklarını söyleyerek uyardı. Bunun ardından Roosevelt Şükran Günü'nü Kasım'ın dördüncü haftasına taşıdı. Fakat yalına uyarılar çok fayda sağlamadı zira çoktan Ekim ayının son günleri gelmişti. İnsanların alışveriş planları önceden hazırlanmıştı. Alınan kararı sadece 32 eyalet uyguladı. Diğer eyaletler ise iki defa tatil yaptılar. 

1941 senesinde toplanan ABD Kongresi böyle bir durumun bir daha tekrarlanmaması adına Şükran Günü'nün her halükarda Kasım'ın dördüncü haftası kutlanmasına karar verdi. 

1950'li yıllarda ise çalışanlar ve işletmeler arasında başka bir olay başladı. Şükran Günü'nün hemen ertesi günü olan Cuma günü, işçiler hasta olduklarını belirterek izin almaya başladılar. Böylece tatil günlerini dört güne çıkarttılar. Bu durumun önüne geçemeyen işletmeler de Cuma günlerini ücretli izin günü olarak ilan ettiler. 

Peki ya neden Kara Cuma deniyor?

Kara Cuma yani Black Friday sanılanın aksine ABD polisinin koyduğu bir isim. Bu ismin verilmesindeki en büyük nedenlerden birisi bu günlerin polisler için oldukça zor ve kabus gibi yorucu olmasından kaynaklanıyor. Şükran Günü sonrasındaki iki gün özellikle trafik sıkışıklığı sebebiyle polislerin gözü korkmaya başlamıştı. 

Polisler için korkutucu bir gün olan bu isim perakendeciler için de aynı korkuyu vermeye yetiyordu. Çünkü böylesine indirimlerin yapıldığı bir güne kara sıfatını kullanmak insanlarda kötü bir etki yaratıyordu. İnsanlar bu günü genellikle çöküş günü olarak algılamaya başlamıştı. Bundaki etkenlerden bir tanesi de 19 Ekim 1987 tarihinde Dow Jones Borsası Endüstri Endeksi'nin yüzde 23 oranında bir düşüş yaşamasıydı. 

Medya bu olayın yaşandığı günü Kara Pazartesi olarak lanse etmişti. Ayrıca bu tarihteki en büyük düşüşü oldu. 

Kara Cuma nasıl pozitif bir anlama sahip oldu?

Bu algının arkasında yatan sebep dönemin muhasebecilerinin kar belirtisi için siyah mürekkep, zarar belirtisi için ise kırmızı mürekkep kullanması olarak görülüyor. Yani Kara Cuma muhasebecilere göre Karlı Cuma olarak anılmaya başlanmıştı. Perakendeciler de bu durumdan istifade ederek Kara Cuma'yı kabus olmaktan çıkarıp, alışveriş ve indirim günü olarak anılmasını sağladılar. 

Kara Cuma Türkiye'de ne zamandır var?

Kara Cuma, Avrupa ülkelerine kıyasla daha geç bir zamanda ülkemizde kabul görmüş bir olay. Bunun sebeplerinden birisi bu günlerde yaşanan izdihamların aşırı boyutlarda olması, şiddet olaylarının artması ve ülkemizin böyle bir kültüre sahip olmaması olarak gösteriliyor. 

Fakat iletişim çağı olan 21. yy itibariyle Kara Cuma ülkemizde de merakla beklenen gün olma konuma sahip oldu. Bundaki en büyük sebeplerden birisi 2000'yi yıllarda ve sonrasında yabancı yatırımcıların ülkemizde etkin bir rol oynamaya başlaması ve Kara Cuma kültürünü ülkemize getirmesi oldu.

Ülkemizde Kara Cuma indirimleri nasıl karışlanıyor?

ABD topraklarında Kara Cuma günlerinde yapılan indirimler çok büyük boyutlara kadar ulaşabiliyor. Fakat ülkemizde bu indirimler henüz böylesine büyük miktarlara ulaşmadı. Kara Cuma günlerinde elbette normalden büyük indirimler sunuluyor fakat ABD'de yapılan indirim boyutlarıyla kıyaslanabilir boyutlarda değil.

Black Friday, Honor'a yaradı